Jakiś czas temu pisaliśmy o rozliczaniu nadpłaty składki zdrowotnej. Poruszyliśmy jednak jedynie typowe scenariusze – czyli bez zmian w formie opodatkowania. Dzisiaj skupimy się na scenariuszach zmiany formy opodatkowania.
Jest łącznie 8 scenariuszy. Po 2 na ryczałt i skalę oraz 4 dla podatku liniowego ze względu na dwojakość sposobu ujmowania składki zdrowotnej w rozliczeniu podatkowym.
Dodam tutaj, że na chwilę obecną są to spekulacje. MF nie wydało jeszcze szczegółowych wytycznych. Bazuję tu więc na przemyśleniach własnych, przeczytanych opiniach doradców podatkowych oraz ogólnych wytycznych MF w sprawie rozliczania nadpłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Ryczałt w 2022 i zmiana formy opodatkowania w 2023.
To jest scenariusz, który wydaje się, w obu wariantach zmiany, dość jasny. Z racji faktu, iż 50% zapłaconej składki zdrowotnej jest odliczana od przychodu to naturalnym wnioskiem, wydaje się doliczenie jej nadpłaty (w kwocie, w jakim odliczono te składki od przychodu) do przychodu w 2023 roku.
W ten sposób, zarówno w przypadku opodatkowaniem na skali, jak i według stawki liniowej, rozliczenie wydaje się proste.
W przypadku zmiany na podatek liniowy będzie to uniwersalnie niekorzystne dla podatnika – stawka podatku liniowego to wszak 19%, a najwyższa stawka ryczałtu to 17%.
W przypadku zmiany na skalę jest już różnie, zależenie od konkretnej stawki ryczałtu i progu podatkowego.
Skala w 2022 i zmiany formy opodatkowania w 2023.
Tu zaczyna się robić ciekawie. Składka zdrowotna dla osób rozliczających się wg zasad ogólnych nie pomniejsza podstawy opodatkowania. W informacji przedstawionej przez MF wyczytać możemy: „Składka zdrowotna opłacana przez przedsiębiorcę, który podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej rozlicza na zasadach ogólnych według skali podatkowej, pozostaje bez wpływu na te rozliczenia. Tym samym zwrot tej składki również nie wywiera żadnych skutków podatkowych.”
Pojawia się pytanie, czy zastosować tu zasady dotyczące formy opodatkowania stosowanej w 2022 roku, czy 2023 roku? Logicznym wydaje się, że skoro podatnik nie mógł odliczyć tej składki od podstawy opodatkowania w 2022 roku, to w 2023 powinno to pozostać neutralne podatkowo. Uważam jednak, że istnieje tu pewne ryzyko interpretacyjne.
Co więcej, może się ono przełożyć na istotne ryzyko finansowe. Wystarczy sobie wyobrazić ryczałtowca mającego 299 800 PLN podstawy opodatkowania otrzymującego 270,90 PLN zwrotu nadpłaty składki zdrowotnej. Jeśli potraktować to jako przychód to wepchnęłoby go to w III próg składek NFZ, skutkując koniecznością dopłaty 6 018,60 PLN.
Podatek liniowy w 2022, rozliczanie składki zdrowotnej w kosztach, zmiana formy opodatkowania w 2023
Scenariusz zmiany na skalę wydaje się prosty. Skoro w 2022 składki były kosztem, to ich zwrot w 2023, zgodnie ze stanowiskiem MF, ma te koszty pomniejszać. Podatnik nie ma co prawda tej konkretnej grupy kosztów – nie może wszak odliczać składki zdrowotnej, jednak taka nadpłata powinna zmieścić się w łącznych kosztach działalności. Wraca pytanie, jakie zasady zastosować – te z 2022 czy 2023? Ponownie, logicznym (i konsekwentnym) wydaje się zastosowanie tych z 2022 roku. Skoro pierwotnie ta składka stała się kosztem, to jej zwrot powinien te koszty teraz pomniejszyć.
Temat zaczyna robić się ciekawy, dziwny wręcz, w przypadku przejścia na ryczałt. Jak skorygować koszty w formie opodatkowania, która nie dopuszcza kosztów? Można by osiągnąć podobny efekt podatkowo, ujmując ten zwrot jako przychód, jednak nie o tym jest mowa w wytycznych MF. Czy zatem, w tym wariancie, konieczna będzie korekta wstecz? Jeśli nie to czy należy tę nadpłatę ująć jako przychód? Jeśli tak, to co w sytuacji opisanej powyżej, gdzie ta nadpłata wepchnie podatnika na wyższy próg składki zdrowotnej?
Podatek liniowy w 2022, rozliczanie składki zdrowotnej przez pomniejszenie dochodu, zmiana formy opodatkowania w 2023
Tu już, na szczęście, sytuacja wydaje się mniej kuriozalna. Przyjmując wcześniej przyjęty schemat rozumowania, że stosujemy zasady roku ubiegłego, rozwiązania obu scenariuszy wydają się oczywiste.
Przy zmianie na ryczałt doliczamy tą zwróconą składkę do przychodu, oczywiście w kwocie, w jakim pomniejszała ona dochód w 2022 roku, pamiętamy więc o limicie.
Przy zmianie na skalę analogicznie, powiększamy przychód, znowu pamiętając o limicie z 2022 roku.
Podsumowując, każdy scenariusz jest nieco inny i żaden nie jest pewny. Niektóre są jednak kuriozalne.
Miejmy nadzieję, że Ministerstwo Finansów wyda jednoznaczne i prawnie wiążące wytyczne co do rozliczania zwrotu nadpłaty składek zdrowotnych. Oraz że będzie to miało miejsce wcześniej niż w ostatnich dniach przed złożeniem deklaracji rocznych za 2023 rok.
